TRAINEN IS MEER DAN ALLEEN BANEN ZWEMMEN (DEEL 4: TECHNIEK 1)

2023-11-03, door: George Sieverding

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column

Alvorens de vierde aflevering van deze serie te presenteren wil ik eerst een paar, mijns inziens, belangrijke en / of interessante vragen trachten te beantwoorden.
1.Is het mogelijk om een jaarplan voor de individuele sporter te presenteren?
2.Is een optimale trainingsopzet gebaseerd op de zogenaamde supercompensatie?
Ad.1.Is het antwoord duidelijk: ja, maar! Maar betekent dat er een aantal gegevens beschikbaar moet zijn waarop de opzet van het jaarplan wordt gebaseerd zoals de sportdiscipline, de leeftijd, aantal trainingsjaren, het niveau en natuurlijk de ambitie.
Hierbij dient te worden opgemerkt dat het maken van een jaarplan voor de individuele sporter met één discipline uiteraard weer gemakkelijker is dan voor sporters die meerdere disciplines gelijktijdig moeten trainen.
Ad.2.Regelmatig wordt er gevraagd en verwezen naar het boek van Jan Olbrecht "Plannen, Periodiseren, Trainen, Bijsturen en winnen". Olbrecht begint zijn, bijzonder leerzame en nuttige boek, direct met het begrip Supercompensatie. Supercompensatie is DE bouwsteen van een trainingsplan.

In deze aflevering wordt een globale opzet van de techniek, en dan specifiek en als voorbeeld, borstcrawl (BC) gegeven.

Borstcrawl (BC)
Vanaf nu wordt de borstcrawl aangegeven als BC.
De opzet van de BC:
1.Positie / ligging (deel 1)
2.Armen (A) (deel 2)
3.Benen (B) (deel 2)
4.Combinatie van A + B (C) (deel 2)
5.Ademhaling (deel 3)
6.Bijzonderheden (deel 3)
Over ieder onderdeel valt veel te vertellen doch vooralsnog beperk ik mij tot de hoofdlijnen.

1.Positie / ligging
Tot ongeloof, verbijstering en totale onbegrip bij collega zwem- en triatlontrainers, opleidingsdocenten, eigenaren van professionele zweminstituten etc. etc. bestookte ik de sportwereld de afgelopen jaren met mijn visie over de positie / ligging.
In de vele discussies ben ik nooit onderbouwde argumenten tegengekomen die mijn visie geheel of gedeeltelijk onderuit haalden.

De stelling: "de weerstand neemt toe met het kwadraat van de snelheid en het energieverbruik tot de derde macht" is mijns inziens bepalend voor de benadering van de positie / ligging.
Hiermee wordt bedoeld de houding van het lichaam (massa) ten opzichte van het water.
Dit is direct één van de belangrijkste, zo niet het belangrijkste, onderdelen van de techniek.
De positie is bepalend voor de vorm en derhalve de vormweerstand (zie de stelling).
Ik maak een duidelijk onderscheid voor de sprinters en de stayers in de zwemsport alsmede het zwemmen bij de triatleten.

In het zwembad tracht ik de sprinters hoog op het water te krijgen in de zogenaamde planeerpositie (zie de speedboat).
Dat betekent minder vormweerstand doordat een deel van de massa zich niet door maar over het water verplaatst, echter met als consequentie dat deze planeerpositie slechts korte tijd kan worden volgehouden.
Daarbij komt als voordeel een efficiëntere uitvoering van de catch, de start van de stuwfase (zie 2).
Een tweede voordeel betreft de ademhaling die, door de hoge planeerpositie, gemakkelijker is te realiseren. Het voorkomt ook het teveel onnodig draaien rond de longitudinale as (lengteas) hetgeen onnodige extra vormweerstand voorkomt. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de meeste sprinters niet of nauwelijks ademhalen.
Belangrijk in deze: de hoofdpositie (meer naar voren kijken), een zeer goede vormspanning en een uitstekende beenslag (zie 3). Een beenslag die als een soort buitenboordmotor in een 6-takt enorme stuwkracht levert.
Tenslotte een doorslaggevende tip voor sporter en begeleiding: voorkom het zogenaamde "ingraven" richting finish. Door vermoeidheid wil het hoofd zakken en neemt de vormweerstand explosief toe met als consequentie het afnemen van de snelheid.

Mijn uitgangspunt betreffende de positie / ligging: zo min mogelijk in en zoveel mogelijk op het water.

Met betrekking tot de stayers in het zwembad blijft de stelling "de weerstand etc." natuurlijk evenzeer van toepassing maar er dient rekening te worden gehouden met de mogelijkheden om een bepaalde positie / ligging langdurig te kunnen continueren.
In deze situatie kies ik er voor om het lichaam zo gestroomlijnd mogelijk te positioneren. Ook nu weer "zo min mogelijk etc." doch dat is afhankelijk van lichaamsbouw, soortelijk gewicht, de (on) mogelijkheden van een efficiënte beenslag etc. etc..
Belangrijk in deze: de hoofdpositie (naar de bodem kijken) en een optimale ademhaling (bewegen rond de longitudinale as (lengte as). Een beenslag die of ondersteunend (meestal 4-takt cross) of positie / ligging corrigerend (meestal 2-takt cross of gewoon sleep) functioneert.
Tenslotte een interessante tip voor sporter en begeleiding: leg het accent niet teveel op de catch van de stuwfase (zie 2) omdat dit moeilijk uitvoerbaar is vanwege de gestrekte arm op schouderhoogte.

Last but not least de positie / ligging van een triatleet.
Het moge duidelijk zijn dat in de geest van bovenstaande mogelijkheden ik zou opteren voor de positie / ligging van de stayers. Het tegendeel is echter mijn keuze, waarbij niet de technisch inhoudelijke punten ditmaal de doorslag geven doch de aanpassing aan het zwemmen in buiten water.
Voor het zwemmen in buiten water in het algemeen en buiten water met veel golven in het bijzonder is de keuze van de hoofdpositie, zoals bij de sprinters in het zwembad, gebaseerd op:
-zicht hebben en houden op het parkoers en de tegenstanders;
-gemakkelijker kunnen ademhalen;
-gemakkelijker voor in de stuwfase kunnen zwemmen.
Dat betekent echter niet "en een uitstekende beenslag (zie 3). Een beenslag die als een soort buitenboordmotor in een 6-takt enorme stuwkracht levert", zoals eerder aangegeven. De beenslag speelt een ondergeschikte rol, niet zelden "Een beenslag die of ondersteunend (meestal 4-takt cross) of positie / ligging corrigerend (meestal 2-takt cross of gewoon sleep) functioneert". In het zwembad begint de 6-takt gemeengoed te worden, ook op de langere afstanden. Mogelijk volgt t.z.t. ook de triatlon maar........een 6-takt kost veel energie en de benen moeten ook nog 180 km. trappen en een marathon lopen. Verwarrend? Niet echt! Gewoon goed nadenken waarom deze keuze.

Het trainen / oefenen van deze hoofdpositie (aanleren en onderhouden) gebeurt in de aanloop van het seizoen. In het begin ontstaat er een gevoel in de nek dat het best valt te omschrijven als de bekende zadelpijn bij de start van de wielertrainingen.

Tip: laat de sporters rustig naar de andere kant van het zwembad zwemmen, waarbij het hoofd zo wordt gehouden dat de ogen de hoek van de bodem en de opstaande muur kunnen zien.

(wordt vervolgd)

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column