THE LEGEND
2025-05-10, door: George Sieverding
06-05-2025: in de UEFA Champions League spelen Internationale Milan en FC Barcelona wederom 3-3 net als een week eerder in Barcelona. Verlenging. Internationale naar de finale. Deze wedstrijden kregen nog dezelfde avond de omschrijving legendarisch.
08-05-2025: witte rook. In slechts twee dagen wordt de Amerikaan Robert Prevost gekozen als Paus en kiest de naam Leo XlV. De eerste Amerikaanse Paus, een legendarische gebeurtenis.
Zo maar twee voorbeelden betreffende recente gebeurtenissen.
Legendarisch: "zo beroemd dat er nog steeds over gesproken wordt". Gebeurtenissen of personen uit vervlogen tijden, het recente verleden of zelfs nog in leven zijnde personen. Vrijwel dagelijks krijgt iets of iemand het predicaat legendarisch opgeplakt.
In deze laatste aflevering uit een serie van vier blijven de voorbeelden beperkt tot de sport en dan met name de traditionele sporten in het bijzonder.
Uiteraard te beginnen met voetbal. In de interland tegen België, 11 maart 1934, scoorde de Nederlandse midvoor Beb Bakhuys vanuit een snoekduik met een kopbal gelijk. De wedstrijd zou uiteindelijk in een 9-3 overwinning eindigen maar deze kopbal begon een eigen leven te leiden. 80 jaar later, tijdens het WK in Brazilië in de wedstrijd tegen Spanje, scoorde Robin van Persie op identieke wijze. Een grote onverwachtse overwinning van Nederland op Spanje. "Van Persie scoort à la Bakhuys met een nu al legendarische kopbal".
Nog een tweetal legendarische momenten uit de WK voetbal geschiedenis. Tijdens de WK finale 1966 in Engeland, Engeland tegen West Duisland, scoorde de Engelse spits een doelpunt waarover tot op de dag van vandaag nog wordt gediscussieerd. Via de onderkant van de lat tegen de grond en weer het veld in.
De Argentijns Diego Maradona, ongetwijfeld één van de allerbeste voetballers aller tijden, scoort tijdens het WK van 1986 een doelpunt dat nog altijd "met de hand van god" wordt beschreven.
Legendarische voetballers uit de recente geschiedenis, de Braziliaan Pelé en onze landgenoot Johan Cruijff zullen altijd een bijzondere plaats in de annalen van de rijke voetbalgeschiedenis behouden.
In het basketbal zal de beste basketballer ooit, de Amerikaan Michael Jordan, in ieders herinnering blijven ook al worden zijn records verbroken. Zo ook de befaamde Amerikaanse honkballers Babe Ruth en Hanck Aaron. De Canadees Wayne Gretzky wordt algemeen gezien als de beste ijshockeyer aller tijden al is zijn record recentelijk gesneuveld. De Australiër Donald Bradman (Don Bradman) is de beste batsman in de rijke cricket geschiedenis. Zijn fenomenale slaggemiddelde van 99.94 zal vermoedelijk nooit meer overtroffen worden. Het helaas veel te vroeg gestorven rugby fenomeen Jonah Lomu, Nieuw Zeeland, heeft bijna in z'n eentje het rugby wereldwijd op de kaart gezet. Snel, krachtig, niet moe te krijgen nam hij de Kiwi's altijd op sleeptouw zelfs in de periode dat hij nier dialyses moest ondergaan.
In de individuele sporten is het alweer een Amerikaan die alle records heeft doen sneuvelen. Zwemmer Michael Phelps de meest succesvolle in de geschiedenis. De Australische Dawn Fraser, driemaal op rij Olympisch kampioen op de 100 vrij (1956, 1960 en 1964 en daarna langdurig "onterecht geschorst" hoort eveneens tot legendarische zwemsters.
Ook de Amerikaanse zwemmer Mark Spitz alsmede zijn landgenote zwemster Katie Ledecky mogen niet ontbreken. Dit geldt evenzeer voor roeier Steve Redgrave. Deze lijst heeft een ongekende omvang.
De lijst in de atletiek is zo ontzettend lang dat de Fin Paavo Nurmi, de Ethiopiër Abebe Bikila en uiteraard de Jamaicaan Usain Bolt een grote groep "legendarische atleten" vertegenwoordigen.
Internationale grootheden: de Amerikaanse supersprinter uit 1936 Jesse Owens, de "Tsjechische Lokomotief" Emil Zátopek en de Amerikaanse sprinter en springer Carl Lewis en Mo Farah horen in een select gezelschap.
Onze landgenote Fanny Blankers-Koen werd tot atlete van de twintigste eeuw benoemd en hoort dus eveneens thuis in de groep legendarisch.
De wielersport is rijk aan legendarische gebeurtenissen en sporters. Dramatisch de dood van de Brit Tom Simpson tijdens de beklimming van de Mont Ventoux, Tour de France 1967, werd in z'n geheel op de televisie in beeld gebracht. Het uitsluiten van zevenvoudig tour winnaar de Amerikaan Lance Armstrong. Maar ook de duels tussen de landgenoten Gino Bartoli en Fausto Coppi, Italiaanse grootheden waarvan de graven nog altijd bedevaartsplaatsen zijn. Hetzelfde geldt voor de Franse tweestrijd Jacques Anquetil en Raymond Poulidor al ontbreekt de Italiaanse verafgoding. De meest succesvolle aller tijden de Kannibaal, de Belg Eddy Merckx, de Brit Bradley Wiggins maar ook onze landgenoot Harrie Lavreysen ontbreken niet. Is het terecht om ook Marianne Vos toe te voegen in het rijtje waartoe ook Leontien van Moorsel behoort? Het wielrennen kent teveel legendarische gebeurtenissen en sporters om allemaal te benoemen.
Ook de bokssport levert een grote bijdrage aan het begrip legendarisch. In de nazitijd de anti nazi wereldkampioen zwaargewicht Max Schmeling. Een reeks Amerikaanse boksers als Sonny Liston, George Foreman en Joe Frazier allen in grootsheid toch overtroffen door Cassius Clay / Muhammad Ali. Nog niet zo lang geleden namen de Oekraïnse broeders Volodymyr en Vitali Klytsjko afscheid van de boksport. Allebei wereldkampioen zwaargewicht doch hadden hun moeder beloofd nooit tegen elkaar te zullen boksen. Vitali is sportwetenschapper en tegenwoordig burgemeester van Kiev.
Het schaatsen draagt ook bij aan legendarische gebeurtenissen alsmede sporters. Neem de Elfstedentocht van 1963, gewonnen door Reinier Paping. Deze 12e Elfstedentocht werd de zwaarste uit de geschiedenis. Bijna 10.000 aan de start. Slechts 126 aan de finish. Winnaar Paping: 10 uur 59!
Duidelijk anders het baanrijden. In de sportgeschiedenisboeken wordt onze landgenoot Jaap Eden als de eerste wereldkampioen (1893) genoemd. In al die jaren hebben de Noren grootheden als Oscar Mathisen, Hjalmar Andersen en Johann Olav Koss voortgebracht. De Amerikaan Eric Heiden is ook zo'n schaats grootheid. De lange Nederlandse schaatshistorie begint eigenlijk weer in 1961 met de wereldtitel van Henk van der Grift. Daarna "regende" het titels voor Nederlanders met de geweldige tweestrijd "Ard en Keesie" , Ard Schenk en Kees Verkerk, waarna Sven Kramer toch wel de absolute kampioen werd. Bij de vrouwen leeft Atje Keulen-Deelstra voort en is dus legendarisch, een titel die ook Ireen Wüst toe behoort.
De Noorse kunstrijdster Sonja Henie dient ook een vermelding te hebben in het register legendarisch.
De gemotoriseerde sporten, F1, motorsport en cross hebben Nederland een aantal aansprekende sporters voorgebracht. Natuurlijk Max Verstappen, maar ook Jeffrey Herlings en in het verleden Boet van Dulmen, Wil Hartog en Jack Middelburg, de Grote Drie.
Het predicaat legendarisch hoort bij de Brit John Surtees. 7-voudig wereldkampioen op de motor en zelfs één keer wereldkampioen Formule 1. De enige coureur die daar tot op heden in is geslaagd.
De grote namen in de formule 1: de Duitser Michael Schumacher en de Brit Lewis Hamilton, beide 7-voudig wereldkampioen. Nederland mag chauvinistisch zijn met 4-voudig wereldkampioen Max Verstappen.
Grootheden uit het verleden op de motor (500 cc): de Brit Mike Hailwood, uitgeroepen tot de beste coureur uit de twintigste eeuw en de Italiaan Giacomo Agostini de recordhouder wereldtitels. De 500 cc klasse ging over in de MotoGP. Grote man, de Italiaan Valentino Rossi met negen wereldtitels. De Spaanse broers Marc en Alex Márquez strijden nu om titels en records.
Turnen en tennis leveren ook grote namen voor het register legendarisch.
De vrouwen speelden en spelen nog altijd een grote rol in het turnen. Via Larissa Latynina (Oekraïne), Vera Cáslavská (Tsjechische), Nadia Comaneci (Roemenië) naar het Amerikaanse springwonder Simone Biles. De bijdrage vanuit de tennissport is immens. Tussen Rod Laver (Australie) en de huidige top-drie van de wereldranglijst Novak Djokovic (Servië), Raefal Nadal (Spanje) en Roger Federer (Zwitserland) zit een reeks grote kampioenen. Nog maar te zwijgen over het contingent bij de vrouwen. Natuurlijk Billie Jean King (Amerika), Martina Návratilová (Tsjechië / Amerika), Steffi Graf (Duitsland / Amerika) en de zusters Williams, Venus en Serena (Amerika) vertegenwoordigen de tennissport.
Tenslotte een aantal Nederlandse sporthelden en heldinnen die eigenlijk niet mogen ontbreken. Atlete Sifan Hassan, zwemsters Rie Mastenbroek en Inge de Bruijn, zwemmers Herman Willemse en Pieter van den Hoogenband, kunstrijdster Sjoukje Dijkstra, wielrenners Piet Moeskops, Jan Jansen en Joop Zoetemelk, wielrensters Annemiek van Vleuten en Kirsten Wild, behoren allen tot het selecte nationale gezelschap dat eigenlijk opgenomen dient te worden in het register legendarisch.
Ongetwijfeld zullen gebeurtenissen en personen zijn vergeten. Duidelijk is dat de begrippen legendarisch en THE LEGEND een zo grote groep omvat, wat nog alleen maar als de "belangrijkste bijzaak in het leven" wordt beschouwd, dat het ondoenlijk is om dit foutloos te doen.
Wel valt met grote zekerheid te concluderen dat geen van de hier genoemden in de voetsporen zal treden van de legende over de legendarische King Arthur. Waarheid of niet Camelot en het zwaard in steen, Excalibur, Merlijn, Lancelot, Guinevere horen thuis in een fantastisch fantasierijk verhaal dat al honderden eeuwen weet stand te houden.