IN HET RIET: NICO, WIE?

2017-08-21, door: George Sieverding

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column

1981-09-01. Het Haarlemse Njord'59 wordt gesplitst. Een grote groep verlaat deze succesvolle Open Water vereniging. Onder hen Open Water specialisten Ria Willemse, Ron Phaff en Petra Hillenius. De 12-jarige Nico Wempe volgt zijn 17-jarige nicht Ria. Ria is op dat ogenblik de sterkste schoolslag zwemster in het land, zowel in het zwembad als in het Open Water en dat gedurende drie decennia met het record van 11 klassementsoverwinningen. De Zeeschuimers uit Zandvoort is de nieuwe vereniging.

2017-08-14. Olympische zwemkampioen Maarten van der Weijden zwemt de dubbele oversteek. Hij zwemt van Engeland naar Frankrijk en direct weer terug. Het kanaal staat borg voor heroïek, dramatiek en ongekende successen. De geschiedenis van de Kanaal oversteek gaat al bijna 150 jaar terug. Ook Nederlandse zwemmers en zwemsters spelen een grote rol in deze bekendste "prestatietocht' in de zwemsport. Recordhoudster Irene van der Laan zwemt in 1983 18 uur 15 minuten.

De coach. De rol van de coach verdient serieus aandacht en een goede inhoudelijke toelichting. Tijdens alle grote Open Water wedstrijden, nationaal zowel als internationaal is het onmogelijk om zonder coach deel te nemen aan onderdelen van 10 kilometer of langer. Daarbij kan een coach meer betekenen dan het tijdig "voeren der gladiatoren". Een coach kan een belangrijke zelfs doorslaggevende rol spelen in het uiteindelijke succes of falen van de sporter.

In de vorige eeuw is het een jaarlijks strijden om de Zwemkroniek Bekers. Bekers voor de beste Open Water zwemmers en zwemsters ieder seizoen opnieuw. Deze Bekers, beschikbaar gesteld in 1953, volgen de Sportwereld Bekers op. In 1948 worden, geheel buiten de KNZB om, deze Bekers beschikbaar gesteld op initiatief van Chris Doornebos uit Leeuwarden. Tot en met 1966 zijn er Bekers voor de vrije slag vrouwen en mannen. In 1967 volgt de schoolslag. Tenslotte in 1972 de verenigingsklassementen vrije slag en in 1975 de verenigingsklassementen schoolslag. Gedurende 50 jaar wordt er gestreden om de Bekers. In deze periode schrijft een groot aantal sporters de geschiedenis van het Open Water zwemmen. Meervoudige winnaars en winnaressen. Recordhouders in tijden en klassementen. Bijzondere en bijna onvoorstelbare prestaties.

In 1985 zwemt de 16-jarige Nico nog vrijwel anoniem mee. Niet slecht, niet goed, maar meetellend voor het verenigingsklassement. Eén jaar later ontpopt Nico zich tot de vooralsnog beste Open Water schoolslag zwemmer Aller Tijden. Onder aanvoering van zijn eindeloos op kop sleuren schieten de tijden naar beneden en volgt het ene baanrecord het andere. Zijn zeven klassementsoverwinningen (1986-1987-1988-1989-1990-1992 en 1993) worden later door Lesley Voorn overtroffen. Niet overtroffen zijn de klassementsrecords. In 1987 2.23.37.4, 1988 2.24.52.8 en in 1989 2.23.48.8 over de snelste 2*3 en 2*2 kilometers worden nadien nauwelijks nog benaderd. Nico: het schoolslag fenomeen Open Water zwemmen! Nico: vooralsnog de beste schoolslag zwemmer Aller Tijden.

Tijdens het eerste decennium van deze eeuw zwemmen in Vught, bij de zwemvereniging De Dommelbaarzen, al enige jaren 2 broers, Jelle en Wietse Beerens. In de ogen van de insiders de ideale zwemmers om de top te bereiken. Groot, sterk, intelligent en technisch behorend tot de allerbesten in Nederland. De keuze om eerst een goede studie te voltooien wordt alom gerespecteerd. Jelle kiest voor de organisatie, bestuur en een eigen Open Water wedstrijd, Wietse wordt jaarlijks sterker, verbetert zwembadtijden aan de lopende band, zegeviert tijdens de Open Water wedstrijden op zowel de vrije slag als de schoolslag. In 2016, 30 jaar na de komeetachtige opkomst van Nico, sluipt Wietse het schoolslag domein van Tim van de Berg, 5-voudig klassementswinnaar binnen. Jelle meldt: Wietse zwemt in 2017 Anna Paulowna 3 km 44.50.77, Heerjansdam 2 km 28.39.44 en Breda 2 km 27.36.27 en geeft aan dat tijdens het komende ONK de volgende tijden op de 3 km leiden tot 44.40.4 (3e), 44.22.2 (2e) en 42.44.32 (1e) klasseringen in de top-tien Aller Tijden. Zijn voorzichtige conclusies, op- en aanmerkingen sluiten echter volledig aan bij het tot stand komen van de eeuwige ranglijsten. Altijd is gebruik gemaakt van iedere bijzondere mogelijkheid of omstandigheid. Wietse is terecht de kanshebber om Nico te attaqueren en zelfs te passeren. Wietse, inmiddels 30 jaar, is de Open Water schoolslag zwemmer van deze generatie. Technisch, net als bij Nico, een genot om naar te kijken.

Het Kanaal. Binnen 19 uur finisht Maarten. Geen record. Irene zwemt in 1983 bijna een uur sneller. Het Kanaal bedwingen betekent respect, waardering en bewondering. De overlevering vertelt dat een soldaat van Napoleon, gevangen genomen door de Engelsen, al zwemmend over Het kanaal wist te ontvluchten. Op 24 augustus 1875 slaagt waaghals Matthew Webb, een legerofficier, Het Kanaal te bedwingen. Na 21 uur en 45 minuten is Matthew een legende. Niet op de hoogte van kennis van stromingen, geen bril voor oogbescherming, geen borstcrawl zwemmend maken deze poging tot een helletocht. Slechts cognac, bier en koffie helpen Matthew bij de les te blijven. Het duurt vele jaren totdat de prestatie van Matthew wordt herhaald. Geleidelijk volgen er meer en meer geslaagde pogingen en ontstaan er records. Een reeks Nederlanders onderneemt, zonder veel succes, een poging. In 1951 is de al wat oudere doch zeer ervaren Haarlemmer Jan van Hemsbergen de eerste Nederlander in ruim 14 uur. Het Kanaal: hierover vallen karrenvrachten artikels te schrijven waaronder ook de discussie over "wel of geen wetsuit". In de columns THE CHANNEL NEEMT MET ENIGE REGELMAAT en HET KANAAL EIST OPNIEUW EEN LEVEN een tweetal trieste verhalen over de duistere kant van Het Kanaal.

De coach. Vaak wordt de coach verward met de trainer. Niet zelden heeft een sporter een trainer / coach. Maar zowel de trainer als de coach dienen te beschikken over specifieke vaardigheden. De coach dient tevoren duidelijk te maken dat hij of zij primair de veiligheid van de sporter voor ogen zal houden. Eventueel succes is altijd ondergeschikt aan de veiligheid. Een taak die een coach zelf kan verrichten doch eveneens aan een verzorger kan overlaten is het eten en drinken. In principe geschiedt dit volgens een tevoren afgesproken schema. Niet de verzorger maar de coach kan besluiten hiervan af te wijken in het belang van de sporter. Dan de wedstrijdcontrole. Een goede coach zal alle ontwikkelingen tijdens de wedstrijd met argusogen volgen en analyseren. Niet zelden is de houding, het gedrag, van de coach bepalend voor het resultaat. 1: veiligheid waarover de coaches veel meer inhoudelijke scholing nodig hebben. 2: verzorging welke totaal kan verschillen per sporter. 3: wedstrijdcontrole betekent generaal observeren, analyseren en vervolgens anticiperen. Last but not least: er dient een vertrouwensband te zijn tussen de sporter en zijn of haar coach.

Komend weekeinde wordt het Open Water seizoen 2017 vervolgd met de organisaties in Eindhoven en Oosterhout. Oosterhout, 86e keer, is de oudste Open Water wedstrijd in Nederland. In België, waar vandaag op zondag 20 augustus 2017 Damme - Brugge wordt georganiseerd, de 95e!!! 1910 de allereerste. Opvallend aldaar het grote aantal prestatietocht deelnemers, het onderdeel zwemjogging, aan de 4,5 km. Bijna 300! € 20,00 inschrijfgeld! 4 waves! De oudste deelnemer 79, de jongste 14! Toch iets om over na te denken!

PS. Uitslagen 95e Damme - Brugge. Leonie van Noort 1e dame, gevolgd door Anne Dickens en Dèlenn van Oostrom. Een compleet Nederlands podium. Bij de heren Erno Vriens 2e en eerste Nederlander.