HET SWARTE WOIFKE

2017-08-15, door: George Sieverding

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column

1970. Trainingskamp KZC in Winkel. 3 weken in tenten. Trainen in het natuurzwembad De Wirg (zie foto). Tijdens dit trainingskamp met de Haarlemse geweldenaar Hans Prins "even" het IJsselmeer, Stavoren - Medemblik 22 kilometer, over. Op vrijdagavond naar Medemblik. De briefing in café "Het Swarte Woifke". Slapen bij de familie Rein Pronk. In alle vroegte als enige met de auto naar Stavoren (Friesland), alle anderen varen over! Omkleden in de visafslag. Invetten met lanoline. De begeleidingsboot op. De haven uit. 8 mannen en 1 vrouw. De duisternis in. Op naar Medemblik. Windkracht 6 à 7. De geschiedenis van 's lands mooiste en oudste zwemmarathon is officieel gestart. 7 uur, 2 minuten en 3.2 seconden en vele ontberingen later is Hans in de haven. Winnaar op slechts één minuut gevolgd door Jan Visser. Ook Hans Arendsen, nummer drie, bereikt de overkant onder het toeziend oog van vele duizenden belangstellenden. 6 uitvallers. Zie voor een compleet verslag deze column.

12 augustus 2017. 48e IJsselmeer zwemmarathon Stavoren - Medemblik. 21 sporters gaan om 09.24 uur van start. 15 mannen en 6 vrouwen. Een groot deelnemersveld. Onder hen Irene van der Laan, geboren in 1960! De weersomstandigheden zijn niet super. Windkracht 4, Zuid-Zuid-West. Watertemperatuur 18 graden. Boven temperatuur 19 graden. Nauwelijks zon. Op de kade bouwen de marine en de brandweer stands om reclame te maken en personeel te werven. Vooralsnog wijst niets richting de zwemmarathon. Koffie drinken in "Het Swarte Woifke", het café van waaruit al bijna 50 jaar de organisatie plaats vindt. Het café is leeg. Bijna 50 jaar en vrijwel geen veranderingen. De dag, het tijdstip, de sfeer en de omstandigheden roepen herinneringen op. Contacten, records, bijzondere feiten en bovenal de gevoelens. Mijmeringen op deze bijna nostalgische plek.

De historie van Medemblik gaat heel ver terug. Als één van de belangrijkste plaatsen aan de Zuiderzee verkrijgt Medemblik in 1289 stadsrechten nadat in 1286 kasteel Radboud zijn prominente plaats in de kleine West Friese gemeenschap inneemt. Over "Het Swarte Woifke" wordt al in 1640 gesproken, net voor het einde van de 80-jarige oorlog! Tot de afsluiting van de Zuiderzee, de afsluitdijk wordt begin jaren dertig gerealiseerd, draait het leven in Medemblik voornamelijk om de visvangst. Uit de gesprekken met de laatste der "vis Mohikanen" lijkt het afsluiten van de Zuiderzee aanvankelijk een drama. Doch de Medemblikkers vormen een hechte en sterke gemeenschap en uiteindelijk lijkt deze kleine stad, minder dan tien duizend inwoners, haar plaats voor de komende eeuwen te hebben heroverd.

De geschiedenis van "de oversteek" gaat verder terug dan 1970, de eerste wedstrijd. Voor zover bekend is Piet Ooms de eerste Zuiderzee bedwinger in 1910. Deze vermaarde lange afstand zwemmer van DJK, Amsterdam, is rond 1900 één van de allerbeste lange afstand zwemmers ter wereld. Vervolgens maakt een beperkt aantal zwemmers en zwemsters de oversteek waaruit niet zelden heroïsche beschrijvingen zijn ontstaan. 1928 en 1930 2 vrouwen, Corrie Leibrand en Centa Brouwer, deze prestatie. Met Jan van Scheijndel (1937 - 2011), die in 1968 en 1969 een succesvolle oversteek realiseert, besluit zijn vereniging uit Den Haag, DES, de organisatie van de eerste wedstrijd voor haar rekening te nemen.

DES organiseert nog altijd deze zwemmarathon die inmiddels is uitgegroeid tot het officiële Nederlands Kampioenschap Open Water zwemmen. De Commissie tot behoud van de zwemmarathon werkt samen met de KNZB, de Gemeente Medemblik en niet op de laatste plaats met de eigenaar van 'Het Swarte Woifke" Jack Brakeboer. Jack heeft zelf de oversteek 7* met succes volbracht met 6.06.56 als snelste tijd in 1976. Grote man en drijvende kracht achter de schermen en het succes is ongetwijfeld Cor de Bruin. Op naar 2020, 50 jaar IJsselmeer zwemmarathon.

De contacten met de gastgezinnen, de schippers en de familie De Beer blijven van historische waarde. In "huize De Beer" wordt gesproken over het schaatsen en alle problemen van dien. Dochter Wil is een uitmuntend schaatsenrijdster doch de KNSB houdt het wedstrijd schaatsen voor vrouwen lang tegen. Wedstrijd schaatsen is niets voor vrouwen is de mening van het bondsbestuur. De druk wordt groter en uiteindelijk wordt Wil de eerste Nederlandse Kampioene, ondanks een val op de 500 meter doch door de andere afstanden te winnen, en komt zij voor Nederland uit op de Olympische spelen van 1964 in Squaw Valley. De dames zijn echte doorzetters want tegen de wil van het Bondsbestuur organiseren "de meiden" in 1965 een eigen kernploeg.

Records en bijzondere feiten. Mister en misses IJsselmeer zwemmarathon. Het valt niet te ontkennen dat Joost Kuijlaars "mister IJsselmeer zwemmarathon" genoemd moet worden. Liefst 20* de oversteek. 1997 met 4 uur 55 minuten en 27 seconden zijn snelste oversteek. Nooit winnaar doch altijd goed presterend. Ook op deze dag is Joost weer van de partij. Ditmaal als coach van Lisa Dreesens de winnares uit 2016. In de tweede alinea wordt Irene genoemd. Zij draagt met recht de eretitel "misses IJsselmeer zwemmarathon". In de afgelopen 40 jaar bereikt zij 18* de overzijde en als zij vandaag wederom finisht is zij nog maar één oversteek van Joost zijn record. In 1981 zwemt Irene haar snelste tijd met 4 uur 57 minuten precies. Joost en Irene verdienen veel respect en waardering voor hun tomeloze en bijna tijdloze inzet voor het Open Water zwemmen in het algemeen en de IJsselmeer zwemmarathon in het bijzonder. Op naar de 48e.

Zo verstrijken de uren. De drukte op de kade neemt toe. Ook melden de eerste familieleden van de deelnemers zich. De informatie blijft matig tot slecht ondanks het huidige overschot aan communicatiemiddelen. Op naar het havenhoofd. Op en rond de bankjes bij "De beste stuurlui', de prachtige standbeelden, verzamelen supporters en nieuwsgierige, vooral oudere, Medemblikkers zich. 'Lars, Lars Bottelier, in koppositie, op enkele bootlengten gevolgd door een drietal Janina Beckers, Lisa Dreesens en Remco van Althuis. Het wordt duidelijk dat de tijd van binnenkomst iets boven de 5 uur zwemmen zal worden. Na 5.08.39.35, om 14.32 uur, is Lars binnen, terwijl op dat moment net een Schotse band doedelzakspelers passeert. Remco volgt op enkele minuten. Fergil Hesterman, derde heer, op een half uur. Janina winst de strijd bij de vrouwen, gevolgd door Lisa, met Margot Stenveld op plaats drie. 18e en laatste is Jerwin Tholen 8.11.33.42. 18 deelnemers bereiken Medemblik. Slechts 3 uitvallers. Cor, Jack en alle organisatoren bedankt voor een bijzondere dag met een fantastisch evenement. Voor de totale uitslag: klik hier .

PS. Irene is binnengekomen, zie de uitslagen. 19 geslaagde pogingen!

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column