WETSUITS DE DOODSTEEK VOOR HET OPEN WATER ZWEMMEN (1)

2017-05-03, door: George Sieverding

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column

In de Algemene Berichten van donderdag 27 april 2017 werd melding gemaakt van de allerlaatste ontwikkelingen het Open Water betreffende.

"Gebruik wetsuits bij Open Water wedstrijden
dinsdag 25 april 2017

Begin dit jaar heeft de FINA bekend gemaakt dat per 1 januari 2017 nieuwe regels effectief zijn voor het gebruik van wetsuits in het Open Water zwemmen in verband met de gezondheid en veiligheid van zwemmers. Deze regels schrijven voor dat een wetsuit verplicht is, wanneer de watertemperatuur onder de 18 graden is. Is de temperatuur tussen de 18 en 20 graden dan is het dragen van een wetsuit optioneel en boven de 20 graden is een wetsuit verboden.
Het bestuur van de KNZB maakt hierbij bekend dat deze FINA regels ook binnen Nederland van toepassing zijn. Wel zal er voor het aanstaande Open Water seizoen (2017) door de KNZB een overgangsjaar worden toegepast. In het komende jaar mag er nog zonder wetsuit worden gezwommen. In principe gelden de FINA regels, maar er wordt niet op gehandhaafd. De regels en de uitvoering zullen zo snel mogelijk na het seizoen geëvalueerd worden.
Wanneer Nederlandse sporters in het buitenland actief zijn bij een FINA evenement, worden deze regels wel gehandhaafd en daarmee dient door de zwemmers dus ook rekening te worden gehouden. Ook wanneer er in Nederland een FINA evenement wordt georganiseerd dienen de regels aangehouden te worden".

Allereerst een kort en mogelijk te beperkt overzicht over de geschiedenis van het Open Water zwemmen in het algemeen en het Nederlandse Open Water zwemmen in het bijzonder. Open Water zwemmen dateert al vanuit de negentiende eeuw en maakte in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw een enorme groei- en bloei periode door. Internationaal lag het accent op het professionele circuit waarin Nederland met zeer grote regelmaat een blikvangersrol speelde. De successen van onder andere Herman Willemse, Mary Kok en Judith de Nijs betekenden zo'n aantrekkingskracht op de jongeren dat al snel velen volgden. Uiteindelijk brak het "marathon zwemmen" eind jaren tachtig internationaal door en heden ten dage, anno 2017, zijn er internationale kampioenschappen Open Water zwemmen waarbij echter wel de vraag kan worden gesteld of hier sprake is van het echte marathon zwemmen.

Eind negentiende eeuw, begin twintigste eeuw ontwikkelde er een circuit van nationale en internationale Open Water evenementen. Nu, meer dan een eeuw later, hebben onze zuiderburen nog jaarlijks de fameuze Damme - Brugge (zie de foto) wedstrijd. In ons land organiseert de Warande uit Oosterhout al meer dan 80 jaar hun traditionele wedstrijd. Direct na de Tweede Wereldoorlog werd besloten om een Open Water klassement aan te leggen. Om hiervoor in aanmerking te komen werden de snelste tweemaal 3 km en tweemaal 2 km vrije slag, de schoolslag stond nog niet op het programma, bij elkaar opgeteld. In 1948 was het zo ver. Eind jaren zestig kwamen er ook klassementen voor de schoolslag en zelfs voor de verenigingen met de kortste totaaltijd van de drie snelsten, zowel bij de dames als de heren en op de vrije slag en de schoolslag. Naast deze klassementen ontstonden er marathon wedstrijden zoals in 1969 de Rabobank marathon over 16 km in Ana Paulowna direct gevolgd door de IJsselmeer oversteek van Stavoren naar Medemblik in 1970. Laatstgenoemde wedstrijd vormt nog jaarlijks het decor van de strijd om het Nederlands Kampioenschap marathon zwemmen.

Het Open Water groeide en bloeide. In de jaren zeventig trok de Bosbaan meer dan 2.000 deelnemers in een tijd dat er nog slechts sprake was van één afstand per wedstrijddag. Diverse organisaties ontvingen meer dan 1.000 deelnemers en iedereen kijkt nog altijd met een bijzonder gevoel terug aan die tijd. Op vergeelde foto's valt nog altijd op hoeveel honderden er gelijktijdig startten. Open Water zwemmen was uitgegroeid tot een wekelijks hernieuwd kennismaken van hele zwemgezinnen die de zomerse zaterdagen en zondagen gebruikten voor hun uitstapjes. Hele verenigingen "specialiseerden" zich op het zwemmen in Open Water en streden op het scherpst van de snede, waarbij niet zelden de trukendoos werd opgetrokken.

Er werd gezwommen in sloten, kanalen, meren, roeibanen en uiteraard kon Het Kanaal, tussen Engeland en Frankrijk, niet achter blijven. Het bedwingen van Het Kanaal werd vele jaren als de ultieme Open Water uitdaging en prestatie gezien. Het eerder genoemde drietal ging een hele rits Nederlanders voor op de lijst van Het Kanaal. Willemse (1934), zwom in 1959 naar plaats twee in de wedstrijd over Het Kanaal. De KNZB feliciteerde hem met zijn prestatie en royeerde hem direct als lid omdat hij professional zou zijn. Een jaar later bedwong Kok (1940) Het Kanaal, als eerste Nederlandse vrouw, en stapte direct over naar de professionals. De Nijs (1942) volgde in 1969 en ook zij zou net als Willemse veelvuldig wereldkampioene worden. In de jaren tachtig veroverde Monique Wildschut liefst zesmaal de wereldtitel bij de professionals en zij maakte, in haar laatste jaar 1988, de start van de internationale kampioenschappen mee: het EK.

In de bijna 30 jaar die hierna volgden boekten de Nederlandse toppers vele aansprekende internationale successen. Er was het decennium dat Edith van Dijk heerste. Maarten van der Weijden legde beslag op Olympisch goud in 2008 en als klap op de vuurpijl redden Ferry Weertman en Sharon van Rouwendaal in 2016 het gezicht van een compleet falende Nederlandse zwemploeg door beide Olympisch goud op te eisen. Tijdens de wedstrijden over 5 en 10 kilometer manifesteerden de Nederlanders zich internationaal. Nationaal was en is er sprake van een enorme terugloop in de deelnemers aantallen. Organisaties zijn heden ten dage "blij" met hun 500 starts waarbij dient te worden aangetekend dat, in tegenstelling tot de gigantische aantallen uit de jaren zeventig, een aantal deelnemers twee of zelfs driemaal aan de start verschijnen.

Een aantal gerenommeerde Open Water specialisten, trainer / coaches en deskundigen maakte al jaren melding van de enorme teruggang van het aantal wedstrijden en meer nog het aantal deelnemers per wedstrijd. Daarbij werd ook met enige wrevel gesproken over de veranderde klassementen en de grote accenten richting het Masters zwemmen. In 1988, precies 40 jaar na de invoering van de eerder aangegeven klassementen, ontstond er een stroming die de huidige puntentelling wist door te drukken. Het ging niet langer om het zwemmen van records doch de telling werd gebaseerd op onderlinge verschillen. Aantoonbaar wordt er sindsdien minder snel gezwommen en dat kan nooit de bedoeling zijn van wedstrijdsport.

Nu komt men met het instellen van regels rond het dragen van wetsuits. In een reeks artikels wordt ingegaan op alle kritiek die sedert een week is losgebarsten. Om maar een paar belangrijke punten te noemen. Het zwemmen in wetsuits vergt een aangepaste techniek en er wordt sneller gezwommen onder andere vanwege het hogere drijfvermogen. Het doorvoeren hiervan heeft enorme financiële en organisatorische consequenties. Neem een gezin met 3 kinderen! Denk eens aan de controle van bijvoorbeeld het neopreen gehalte! Besef dat een aantal echte Open Water zwemmers en zwemsters hiermee de strijd met Aquarium zwemmers dreigt te verliezen. Op welke plaats (en) wordt de temperatuur gemeten en welke meting is doorslaggevend? Dan wordt aangegeven "in verband met de gezondheid en veiligheid van zwemmers", terwijl een simpele medische keuring nog altijd ontbreekt, laat staan verplicht gesteld. Het vereist lef om als organisaties te spreken over de gezondheid en de veiligheid terwijl er al vele tientallen jaren helemaal niets meer gebeurd op dit gebied!

In de komende afleveringen zal worden ingegaan op een aantal bijzonder ingrijpende consequenties waarbij de verantwoordelijke instanties niet worden gespaard in hun onbezonnen- en ondeskundigheid om dit soort veranderingen te laten geschieden zonder een behoorlijke feedback met insiders. Om het leesbaar te houden wordt iedere aflevering gestart met een voorval uit de bijzondere wereld van "in het riet".

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column