ATLETIEK SUCCESSEN TOKIO 2020 GEBASEERD OP STRUCTUREEL BELEID

2021-08-10, door: George Sieverding

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column

De NAU (Nederlandse Atletiek Unie, opgericht d.d. 28 april 1901), in 1926 met de toevoeging van het predicaat Koninklijk (K) staat een grote toekomst te wachten.
Nog voor de oprichting heeft de atletiek eind negentiende eeuw een grote inspirator, organisator en DE sportpionier in Pim Mulier (1865 - 1954). Mulier slaagt er in zijn doel om de oude traditionele gedachten over de plaats van de sport in de samenleving effectief om te vormen naar een modernisering waarmee de twintigste eeuw tegemoet kan worden getreden.
Ingenieur Adriaan Paulen (1902 - 1985) zet de KNAU op de kaart van de Nederlandse sportwereld. Als atleet deelnemer aan de Olympische Spelen van Antwerpen (1920). Daar is hij de eerste Nederlandse atleet die een finale weet te bereiken (800 meter). Na zijn sportieve carrière is Paulen nationaal en internationaal actief als sportbestuurder. Voorzitter van de KNAU (1944 - 1964), voorzitter van de IAAF (International Amateur Athletic Federation & International Association of Athletics federations 1976 - 1981) en lid van het NOC (1951 - 1965) hebben geleid tot het organiseren van de Adriaan Paulen Memorial in Hengelo (1987 - 2000), later omgedoopt tot de Fanny Blankers-Koen Games.
Fanny Blankers-Koen (1918 - 2004) schrijft sportgeschiedenis tijdens de Olympische Spelen van Londen (1948). Zij verovert 4 gouden medailles (100 - 200 - 80 horden - 4*100) en krijgt de bijnaam "The Flying Dutchmam". In 1999 wordt zij door de IAAF tot atlete van de twintigste eeuw uitgeroepen.
Incidenteel veroveren Ria Stalman en Ellen van Langen goud tijdens de Olympische Spelen van Los Angeles (1984) bij het discuswerpen en Barcelona (1992) op de 800 meter, doch er is geen sprake van een doelgerichte structuur.
Eind twintigste, begin eenentwintigste eeuw wordt een topsport beleid ontwikkeld en opgestart (zie Structuur). De successen volgen elkaar mondjesmaat op totdat Dafne Schippers (1992) in 2015 de wereldtitel op de 200 meter verovert en deze in 2017 prolongeert. Ondertussen is er zilver tijdens de Olympische Spelen van Rio (2016) en zijn er diverse Europese titels.
Tijdens de zojuist beëindigde Olympische Spelen van Tokio toont (2020 maar door de Corona pandemie 2021)Sifan Hassan (1991 met tweemaal goud en een bronzen plak), met in haar spoor een hele rits veelal nog zeer jonge top atleten, dat de periode zonder structurele successen ten einde lijkt gekomen en de "Atletiekunie" in goud vaarwater zit.
Mogelijk en vooral hopelijk zal dit de snelle terugloop van het ledenaantal (2013: 142.000 en 2020: 123.000) tot stilstand brengen en de vruchten plukken van de voorbeeldfunctie van de huidige toppers.

Rond 2000 wordt op initiatief van Peter Verlooy een beleidsplan gepresenteerd om de topsport sector binnen de atletiek op de kaart van wereldniveau te zetten. Verlooy heeft dan al een lange periode van sportieve successen met zijn sporters achter de rug. Maar het is niet genoeg. Het kan beter.
Een paar jaar voor dit initiatief heeft de Atletiekunie de landelijke organisatie "gerenoveerd". In 1996 wordt afscheid genomen van de 5 districten. 24 regio's komen hiervoor in de plaats zonder bestuurlijk college doch als organisatorische eenheden.
"De simpele formule: voor elke topsport is eigenlijk de beste sporter met de beste coach en de beste faciliteiten" is het nieuwe adagium.
Eén van de prioriteiten van de nieuwe structuur betreft het creëren van "de beste faciliteiten". Er wordt gekozen voor het sportcentrum Papendal nabij Arnhem. Papendal, opgericht in 1971, ondergaat een complete renovatie en is in 2005 geschikt om te voldoen aan de wensen van de "Atletiekunie".
De trainingsfaciliteiten worden beter en beter, doch helaas moet het zwembad plaats maken. De kamers zijn prima, geschikt voor ieder niveau en iedere wens. Het eten is op maat voor de sporter met als motto "het eten moet lekker zijn". De begeleiding in de vorm van medisch - paramedisch - voeding - sportwetenschap etc. etc. is absolute wereldtop.
Papendal wordt al snel "het kloppend hart van de Nederlandse topsport genoemd".
Inmiddels maken meer dan 500 sporters gebruik van het Sportcentrum waarvan er ± 400 intern verblijven.
De "Atletiekunie" kiest er voor om haar domicilie te verplaatsen naar Papendal.
In 2005 is het zover. Verlooy wordt Technisch directeur (TD) van de "Atletiekunie". Hij centraliseert de topatletiek op Papendal. Tot 2013. Dan wordt afscheid genomen. Verlooy tijdens zijn afscheid:
"Ik kijk terug op een mooie periode bij de Atletiekunie. In de afgelopen 12 jaar hebben we diverse medailles gewonnen op de internationale titeltoernooien en aangetoond dat Nederland ook in de atletiek succesvol kan zijn. De start van fulltime trainingsprogramma\'s was een revolutie binnen de Nederlandse atletiek en ik ben ervan overtuigd dat dit de basis is voor succes in de toekomst." Zijn opvolgers: Joop Albeda TD-interum geeft gedurende enkele maanden sturing aan de "Atletiekunie" en wordt in 2014 opgevolgd door Ad Roskam.
Roskam, tientallen jaren actief in de zwemsport eerst als coach en vervolgens als TD, beschikt over een enorme ervaring al komt hij niet uit de wereld van de atletiek. Zijn deskundigheid staat al snel als een "paal boven water".
Hij zal dan ook, terzijde gestaan door een groot aantal deskundigen, de "Atletiekunie" de wereld van de structurele sportieve successen binnen leiden.

Naast de al eerder genoemde sportbestuurders, atleten en topdeskundigen, heeft een tweetal bijzondere "atletiek personages" een grote en / of bijzondere bijdrage geleverd aan het huidige niveau.
Charles van Commenée, door een blessure op jonge leeftijd "veroordeeld" tot andere functies binnen de atletiek heeft een staat van dienst zoals vrijwel niemand in de Nederlandse sportwereld. De voormalige atleet wordt atletiekcoach en vervolgens sportbestuurder. Van 2001 - 2004 TD van de Britse Atletiek Bond. Vervolgens van 2004 - 2008 TD NOC/NSF. Dan weer opnieuw TD in Engeland van 2008 - 2012. In 2014 wordt Van Commené benoemd tot prestatiemanager bij het NOC/NSF. "Tenslotte" volgt de benoeming tot Hoofdcoach van de "Atletiekunie".
De naam van Van Commenée staat voor succes door structuur.
Troy Douglas is de andere. Douglas geboren op Bermuda neemt namens zijn land deel aan de Olympische Spelen van Seoel (1988), Barcelona (1992) en Atlanta (1996) op de sprint nummers. Vervolgens verlaat hij zijn vaderland om in Nederland zijn tweede vaderland te zoeken. Sedert 1992 is de bekende Nederlandse atletiektrainer Henk Kraaijenhof zijn coach. In een interview zegt Douglas: "ik bleef hier om kampioen te worden en dat kan alleen als ik dicht bij Henk ben". In 1998 krijgt hij toestemming om voor Nederland uit te komen. De bronzen medaille tijdens het WK te Parijs (2003) is een hoogtepunt in zijn sportcarrière en tevens de start van een bijzonder project namelijk estafettes. Brons met de 4*100 en mogelijk zelfs meer moet vaker kunnen als er structureel wordt gewerkt en....het belang van estafettes op top niveau wordt erkend.

Het lijkt erop dat de "Atletiekunie" de vruchten plukt voor een lang geleden ingezet beleid. Hetzelfde geldt voor het wielrennen en dan met name de onderdelen baan en BMX. Het bijeen brengen van de absolute toppers en aanstormende talenten heeft geleid tot de huidige successen.
Zijn er ook nog vraagtekens te plaatsen? In alle bescheidenheid: ja. Opvallend groot is het aantal blessures, een belangrijk item voor de toekomst. Tevens moet binnen de medaille verdeling rekening worden gehouden met succesvolle sporters die hun begeleiding elders hebben gezocht. Zo wordt Sifan Hassan, 2* goud en 18 brons, begeleid door Tim Rowberry, voormalig assistent van Alberto Salazar, voor het leven geschorst als trainer / coach. Abdi Nageeye, spectaculair zilver op de marathon, zoekt steun bij Gary Lough een gerenommeerde Britse trainer / coach en zijn trainingsmaten Mo Farah (4* Olympisch Kampioen, de dubbel op 5 en 10 km) en de Belg Bashir Abdi.
Waar toe dit alles kan leiden: zie de beelden de laatste meters voor de finish van de Olympische marathon in Tokio. Duidelijk in ieder geval dat Verlooy in 2013, tijdens zijn afscheidsspeech, de spijker op z'n kop heeft geslagen. De KNWU (Koninklijke Nederlandsche Wieler Unie) en de "Atletiekunie" hebben een nieuwe standaard gerealiseerd in de wereld van de Nederlandse topsport.

Nieuwe column    <    Overzicht    >    Oude column